Πέμπτη 18 Νοεμβρίου 2010

Ταμίμ Αλ Μπαργκούτι: «Αν η τρομοκρατία αναφέρεται στη δολοφονία αθώων πολιτών, τότε οι μεγαλύτεροι τρομοκράτες στον κόσμο εκλέγονται δημοκρατικά»

        Μπορεί η ποίηση να είναι «ροκ»; Ναι για τον «πρίγκιπα της ποίησης», όπως τον αποκαλούν στον αραβικό κόσμο, Ταμίμ Αλ Μπαργκούτι. Είναι χιλιάδες εκείνοι που έχουν σταθεί σε μια ουρά, για να ακούσουν τον γνωστό Άραβα ποιητή να απαγγέλει το ποιήμα του «Στην Ιερουσαλήμ».
        Γεννημένος το 1977 ο Ταμίμ Αλ Μπαργκούτι έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στην Ουγγαρία μαζί με τον εξορισμένο πατέρα του, επίσης αναγνωρισμένο άραβα ποιητή Μουρίντ Αλ Μπαργκούτι και την Αιγύπτια συγγραφέα μητέρα του, Ράντα Ασούρ. Την χρονιά που γεννήθηκε , το 1977, πολλοί Παλαιστίνιοι απελάθηκαν από την Αίγυπτο εξαιτίας της Αιγύπτιο-Ισραηλινής συμφωνίας ειρήνης.
       «Μέσα από αυτή την εμπειρία αισθάνθηκα ότι έπρεπε να αντισταθώ απάναντι σε μια μεγάλη δύναμη η οποία με καταδίωκε επειδή ανήκα σε μια συγκεκριμένη εθνότητα σε συγκεκριμένη χρονική στιγμή» τονίζει στην συνάντηση μας στο γραφείο του στο Κέντρο Αραβικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Τζορζτάουν της Ουάσινγκτον όπου διδάσκει. «Γιατί επιλέξατε την Αμερική;» τον ρωτάω για την αποφάση του να ζήσει στη χώρα την οποία έχει κατακρίνει. «Η Αμερική έχει χώρο για όλους, για τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, αλλά και για τον Τζορτζ Μπους».

Εκφράζεται η πολιτική μέσα από την ποίηση;

«Ο μοναδικός τρόπος που βρήκα για να αντισταθώ ειρηνικά ήταν μέσα από την ποίηση. Όταν ήμουν πέντε χρονών είχα επισκεφθεί την διαλυμένη από τον πόλεμο πόλη της Βηρυτού, λίγο πριν από την εισβολή του Λιβάνου από τους Ισραηλινούς τον Ιούνιο του 1982. Εκεί διδάχθηκα το γράμμα «noon», το γράμμα «ν». Θυμάμαι αναγνώρισα το γράμμα σε ένα κατάστημα με γλυκά, και την ίδια στιγμή αναγνώρισα ένα τανκ καλυμμένο με ένα πράσινο ύφασμα. Τα γλυκά, το τάνκ και το γράμμα έγιναν ένας στίχος».

Στην Αίγυπτο έχετε θεωρηθεί εχθρός του κράτους.

«To 2003, μετά τον πόλεμο στο Ιράκ, υπήρξαν διαδηλώσεις στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο του Καίρου, έπειτα από τις οποίες μου ζητήθηκε δήθεν ευγενικά να φύγω από τη χώρα. Στα Αραβικά υπάρχουν 77 λέξεις για την αγάπη. Συγκεκριμένα δύο από αυτές έχουν ιδαιίτερο ενδιαφέρον. Η μια είναι “Shawq», σύμφωνα με την οποία η αγάπη είναι βασισμένη στην απουσία του αγαπημένου. Η άλλη είναι η λέξη «Hob», η οποία αναφέρεται στην παρουσία του αγαπημένου. Η Παλαιστίνη ήταν πάντα η μακρινή πατρίδα, ιερή, αλλά απόμακρη, η απουσία της ήταν πάντα πολύ δυνατή, ήταν όμως περισσότερο ένα βίωμα της φαντασίας μας. Αντίθετα η Αίγυπτος ήταν η πατρίδα στην οποία είχα γεννηθεί, και είχα την πολυτέλεια να της είμαι θυμωμένος, να την βαριέμαι, να θέλω και να μπορώ να φύγω. Έγραψα ένα ποίημα. Ο τίτλος τους ποιήματος ήταν «Με ρωτούν αν αγαπάω την Αίγυπτο. Δεν ξέρω».

Ποια είναι η γνώμη σας για την αποτυχία της Αμερικής στο Ιράκ;

«H αδυναμία της Αμερικής στο Ιράκ προστάτευσε τον κόσμο από πολλές ανάλογες επιχειρήσεις εκδημοκρατισμού χωρών. Είχα ρωτήσει κάποτε έναν Αμερικανό πολιτικό αναλύτή ο οποίος προέτρεπε για εισβολή στο Ιράκ, «θέλετε να σκοτώσετε ανθρώπους και να ισχυρίζεσθε ότι τους απελευθερώνετε;». Μου απάντησε «Ναι ακριβώς, αν είναι απαραίτητο θα χρησιμοποιήσουμε πυρηνικά για να επιβάλουμε την δημοκρατία, το κάναμε στην Ιαπωνία και σήμερα ευημερούν. Η Αμερικανική εξωτερική πολιτική είναι αποικιακή. Οι αποικιοκράτες συχνά υποτιμούν την ανθρωπιά των θυμάτων τους, ενώ ταυτόχρονα χρησιμοποιούν την έννοια της ανθρωπιάς ως δικαιολογία για τις αποτρόπαιες πράξεις τους. Το Ισράηλ δημιουργήθηκε σαν ένα ασφαλές καταφύγιο για τους Εβραίους του κόσμου και αποτελεί σήμερα το πιο επικίνδυνο μέρος στον κόσμο για έναν Εβραίο».

Αν ωστόσο η εισβολή είναι στο όνομα του «πολέμου κατά της τρομοκρατίας» είναι δικαιολογημένη κατά τη γνώμη σας;

«Όποτε κάποιος με ρωτάει για την τρομοκρατία του ζητάω να την ορίσει για να την καταδικάσω. Εάν ο ορισμός της έννοιας της τρομοκρατίας αναφέρεται στην δολοφονία αθώων πολιτών, τότε οι μεγαλύτεροι τρομοκράτες στον κόσμο εκλέγονται δημοκρατικά. Οι μοναδικές ατομικές βόμβες, που χρησιμοποιήθηκαν ποτέ, ήταν από μια δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση, εναντίον των Γιαπωνέζων.
Εάν ο Τζορτζ Μπους πραγματικά φοβόνταν τα πυρηνικά όπλα τότε θα έπρεπε να γνωρίζει ότι οι τρομοκράτες τα έχουν στην κατοχή τους από το 1945. Μήπως η τρομοκρατία αφορά μόνο την δολοφονία πολιτών με κακές προθέσεις; Ή μήπως διαφοροποιείται όταν κάποιος σκοτώνει με κακές προθέσεις και όχι με καλές προθέσεις. Ή όταν κάποιος σκοτώνει στοχευμένα ή τυχαία;»

Η ανάγνωση της ποιήσης σας στην Μέση Ανατολή αλλά και σε άλλες χώρες προσελκύει πλήθη ανθρώπων.

«Η ποίηση ήταν ανέκαθεν μια από πιο σημαντικές καλλιτεχνικές εκφράσεις στην Αραβική κουλτούρα. Σε όλες τις εκφάνσεις της, από τη λογοτεχνία στη νομομάθεια, η ποίηση έχει υπάρξει ένα επιστημολογικό αξίωμα το οποίο ξεσκέπαζε την αλήθεια. Τα τελευταία τριάντα ή σαράντα χρόνια υπήρχε μια σχολή στον Αραβικό κόσμο, η οποία έχει μετατρέψει την ποίηση σε μια ελιτιστική τέχνη η οποία δεν είναι κατανοητή για τους περισσότερους ανθρώπους. Η αραβική ελίτ υποστήριζε ότι η απελευθέρωση από την τυραννία απαιτούσε την δική τους γλώσσα. Μέσα στην απομόνωση τους ξέχασαν τον απλό κόσμο αυτόν που υπέφερε και που μιλάει τη γλώσσα του λαού. Αλλά μέσα στα παθήματα του Αραβικού κόσμου, δεν υπάρχει χώρος για ελιτισμό. Η ποίηση είναι η φωτιά του λαού. Ο λαός χειροκροτεί, κάνει παραγγελιές, είναι σαν ροκ συναυλία».

Τι σας ενέπνευσε να γράψετε το ποιήμα «Στην Ιερουσαλήμ»;

«Η Ιερουσαλήμ είναι η απαγορευμένη πόλη. Την στιγμή που μου απαγορεύεις να μπω στα Ιεροσόλυμα, η ίδια η έξωσή μου, μου ανήκει. Είχα την μοναδική ευκαιρία να επισκεφθώ την πόλη πριν από δέκα χρόνια και έγραψα αυτό το ποίημα. Έγινε πολύ δημοφιλές, και παιδιά το απαγγέλουν σε γάμους. Νέοι αλλά και γέροι έρχονται σε απαγγελίες ποιημάτων. Η Ιερουσαλήμ ανήκει σε όλους αυτούς».

Γιατί πιστεύετε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες υποστηρίζουν το Ισραήλ; Πιστεύετε ότι οι εκ νέου προθέσεις τους για ειρήνη είναι αληθινές;

«Θα πρέπει να ρωτήσετε τους ίδιους, αλλά όπως έχω ήδη πει, το κράτος του Ισραήλ είναι μια αποτυχία. Σαν ένας παράδεισος για τους Εβραίους, αποδείχθηκε εξαιρετικά επικίνδυνος. Ως στρατιωτικό κέντρο για τους Αμερικανούς αποδείχθηκε άχρηστο.Η Αμερική αναγκάστηκε να πολεμήσει τους πολέμους της στη Μέση Ανατολή χωρίς την βοήθεια του Ισραήλ. Όσο για το Παλαιστινιακό πρόκειται για θέμα ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Εάν οι 4 εκατομμύρια πρόσφυγες στους καταυλισμούς της Ιορδανίας και του Λιβάνου αύριο γίνονταν Εβραίοι, θα ήταν ευπρόσδεκτοι να επιστρέψουν στα σπίτια τους. Έαν οι τρεις εκατομμύρια Παλαιστίνιοι υπό κατοχή σήμερα στη Δυτική Όχθη και στη Γάζα αύριο γίνονταν Εβραίοι θα είχαν το δικαίωμα να ψηφίσουν.

      Πιστεύω ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν δυο πλευρές: η μια είναι αυτή του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και η άλλη αυτή του Ντόναλντ Ράμσφελντ να χαμογελάει και να δηλώνει ότι δεν κρατάει λογαριασμό των θυμάτων στο Ιράκ. Η Αμερική πρέπει να κάνει την επιλογή της. Δεν μπορεί την ίδια στιγμή που η Χίλαρι Κλίντον συναντάει τον Νετανγιάχου και τον Αμπάς και τους συγχαίρει για την προσπάθειά τους στο δρόμο για την ειρήνη να σκοτώνει αθώους με τηλεκατευθυνόμενες ρουκέτες στο Αφγανιστάν. Πριν από λίγες ημέρες στη Λωρίδα της Γάζας σκοτώθηκαν τρεις Παλαιστίνιοι από τα πυρά ενός ισραηλινού τανκ. Για ποια ειρήνη κάνουμε λόγο;».

Νίνα-Μαρία Πασχαλίδου /www.protagon.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια :